Shaping the future of sustainable sports fields
Welkom op de landingspagina van het Blueprint consortium. Met grote opgaven in stedelijke gebieden wereldwijd staat ook de wereld van de sportinfrastructuur aan de vooravond van integrale veranderingen. Gemeenten Amsterdam en Haarlem zijn daarom samen de opgave ‘Scale Up Toekomstbestendige Kunstgrasvelden’ gestart om de markt uit te dagen om innovatieve oplossingen te ontwikkelen, waarmee bijgedragen wordt aan de ontwikkeling en het toepassen van ‘Toekomstbestendige Kunstgrasvelden die over de gehele levenscyclus zo duurzaam mogelijk zijn’. Deze landingspagina fungeert als aanvulling op het aan hen reeds overhandigde Blueprint visiedocument en brengt onze passie voor innovatie en duurzame sportinfrastructuur in beeld.
Blueprint consortium partners
Een consortium bestaande uit vier marktpartijen die met positieve energie en vooruitstrevende ideeën voor de gestelde doelen aan dit innovatiepartnerschap willen samenwerken.
Sinds 1928 hét toonaangevende Europese advies- en ingenieursbureau, met een sterke positie in milieuadvies en duurzame ontwikkeling van de leefomgeving. Hun onderscheidende methode in proces- en projectbegeleiding excelleert in circulariteit, klimaatadaptatie, energietransitie en biodiversiteit.
Een veelzijdig landschapsontwerp-, advies- en ingenieursbureau, gespecialiseerd in het realiseren van duurzame en toekomstbestendige sportvelden en sportaccommodaties, ondersteund door hun innovatieve klimaatstresstestmethode voor optimale invulling van ruimte.
Als onderdeel van TenCate Grass, zet CSCsport via haar Centre for Turf Innovation(CTI) fors in op onderzoek en ontwikkeling van duurzame kunstgrassystemen. CSCsport, beter bekend als CSCsport·GreenFields, is ruim twintig jaar leidend in Nederland in ontwerp, realisatie en onderhoud van (kunst)grasvelden, in nauwe samenwerking met (inter)nationale sportbonden.
Al meer dan dertig jaar internationaal expert op het gebied van waterbeheer enduurzame energiewinning. Zij zijn toonaangevend in de ontwikkeling en wereldwijde uitrol van Nature-based Solutions (NbS) voor klimaatadaptieve steden, variërend van daktuinen en stadsbomen tot sportvelden en multifunctionele sportparken.
Onze visie aan de hand van vier thema’s
slim & schoon
Bij de aanleg van kunstgrasvelden werken we met elektrisch materieel voor het reduceren van schadelijke emissies en worden afvalstromen gescheiden. We verbruiken minder energie bij de aanleg en onderhoud van het veld en werken met schone, natuurlijke producten. We organiseren draagvlak voor innovaties voor het optimaliseren van gebruik.
circulair
We werken met modulaire systemen en producten vervaardigd uit één materiaal, welke herbruikbaar en uiteindelijk volledig te recyclen zijn na einde levensduur van het veld. We minimaliseren de afvalstroom en geven alle componenten een nieuw leven.
klimaatadaptief
Op basis van een unieke klimaat stresstest brengen wij veldlocaties in kaart en komen gebiedseigen knelpunten naar boven. Ons ontwerp wordt hier volledig op afgestemd, met als doel een veld klimaatadaptief te bouwen, waarbij regenwater wordt opgeslagen en hergebruikt voor de natuurlijke koeling van het veld en zijn omgeving.
energie
We innoveren continue en zijn in staat de energiebehoefte van een sportpark te koppellen aan het veld. We onttrekken warmte uit het opgeslagen regenwater onder het veld, waarmee de verwarming en douches van het clubgebouw worden voorzien. Het productieproces van het gras bespaart 90% op energieverbruik, zonder gebruik van gas.
innovatiekracht
Binnen Blueprint werken we volgens de Quad-Helix innovatiemethode; een samenwerkingsmethode waarin verschillende stakeholders en disciplines, namelijk overheid, wetenschap en de industrie nauw met elkaar samenwerken en toewerken naar oplossingen voor een maatschappelijk vraagstuk. Dit doen wij om in samenwerking met de wetenschap, gemeenten en lokale overheden (waterschap en provincie), eigenaren van faciliteiten en de industrie invulling te geven aan onderzoek in Living Labs in Amsterdam én in het buitenland. Door interdisciplinaire verbinding ontstaan relevante, onafhankelijk bewezen, gedragen en in beleid & regelgeving toepasbare innovaties; gestoeld op de intensieve maar versnelde innovatiecurve van testen in de praktijk. Het proces van vraagstuk analyseren, innoveren, realiseren, meten, leren, verbeteren en opnieuw meten is een integraal onderdeel van leren in Living Labs.
Onderstaande innovatieprojecten tonen het gezicht en de kracht van de Quad-Helix innovatiemethode en onze gezamenlijke ervaring in innoveren in de praktijk.
Gerealiseerd project
TKI project CitySports
Onze innovatiemethode illustreren we aan de hand van een reeds gerealiseerd onderzoeksproject; Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI) project CitySports. Een blueprint van een interdisciplinair innovatieproject, welke kunstgrasvelden internationaal op de kaart heeft gezet als effectief middel om de effecten van klimaatverandering in het stedelijk gebied te verzachten.
Nooit eerder heeft een onderzoek naar klimaatadaptieve kunstgrasvelden een plek weten te bemachtigen in het wereldwijd gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Frontiers in Sustainable Cities (2024).
Het meerjarig onderzoekstraject werd opgebouwd uit verschillende projectfasen:
- Opstellen maatschappelijk kader van de maatschappelijke uitdaging
- Onderzoek naar technische oplossingen voor dit probleem
- Wetenschappelijk onderzoek op drie schaalniveaus
- KWR klimaatkamer voor het testen van 33 soorten kunstgras systemen
- Vier proefvlakken op het Marineterrein
- Praktijkonderzoek trainingsveld bij VVA Spartaan in Amsterdam
- Realisatie van de eerste pilot velden
- Internationale uitrol en doorontwikkeling technologie
"We kwamen van 70 graden hittestress en er is gebleken dat we zijn teruggekomen tot het afkoelen van zo'n veld wat bijna hetzelfde is als een natuurgrasveld!"
Video TKI-project CitySports
Bekijk de video waarin consortium partners Rob Alberts - Gemeente Amsterdam, Afdeling Sport & Bos, Dr. ir. Gijsbert Cirkel - KWR Water Research Institute en Rozanne van Vliet - Permavoid, u meenemen in het proces van systeemontwikkeling, onderzoeksmethode en internationale uitrol van 's werelds eerste kunstgrasveld dat regenwater opvangt, opslaat en hergebruikt voor natuurlijke verdamping en koeling van de sporter en stad!
Gerealiseerd project
Aanbesteding Rotterdam
Een tweede praktijkvoorbeeld welke de innovatie- en opschaalkracht van Blueprint illustreert is de grootschalige aanbesteding waarmee Sportbedrijf Rotterdam in 2019 de kunstgras industrie uitdaagde om ruim veertig kunstgrasvelden duurzaam en circulair te renoveren. CSCsport•GreenFields was een van de twee geselecteerde inschrijvers voor deze opgave en heeft in een periode van vier jaar grote stappen gezet in de realisatie en doorontwikkeling van kunstgras(veld)technologie.
Mede uit de ontwikkeling, samenwerking, monitoring en opschaling binnen deze aanbesteding is de oprichting van kunstgras recyclingbedrijf GBN AGR voortgekomen. Het gerecyclede kunstgras kan in granulaat vorm onder andere gebruikt worden om nieuwe sporttechnische ondervloeren te installeren of het kan worden getransformeerd tot producten die het sportpark verrijken en sociale interactie stimuleren.
.jpg)
Wordt een klimaatbestendig kunstgrasveld in de toekomstgebouwd op een (regen)waterbergende fundering van gerecycled kunstgras? Die mogelijkheid onderzoeken we gezamenlijk en exclusief binnen het Blueprint consortium!
Gerealiseerd project
HKC Haarlem - CKV Rapid
HB Adviesbureau heeft een stresstest uitgevoerd voor Gemeente Haarlem, welke de basis is geweest voor de vertaling van knelpunt naar oplossing op het park. Bij HKC en Rapid was het prioriteit om een veilig en klimaatbestendig sportpark te realiseren; er bevindt zich op dit sportpark namelijk een kinderdagopvang en zorginstelling. Uit demografische gegevens blijkt dat er veel ouderen (kwetsbare doelgroep) rondom de velden wonen. Zij ondervonden veel hinder van hittestress, waar de gemeente een oplossing voor zocht.
Op aanbeveling van HB Adviesbureau heeft de gemeente Haarlem ervoor gekozen om verkoelende sportvelden te realiseren d.m.v. het Permavoid systeem met de water dragende shockpad BlueLay. Door regenwater op te vangen, te bergen en op natuurlijke wijze ter beschikking te stellen voor verdamping op warme dagen zorgt deze circulaire oplossing voor koelende sportvelden op de sportaccommodatie. Ook is er op het sportcomplex meer groen gecreëerd, waardoor er 's zomers voldoende schaduwplekken zijn en het verblijf aangenamer is voor mens & dier. Door extra beplanting is de biodiversiteit sterk toegenomen.
Innovatie:
Gedurende dit project is nauw samengewerkt met Gemeente Haarlem en SRO, waardoor meerdere problemen zijn ondervangen en in de toekomst worden voorkomen. Er is plek voor meer dan 640.000 liter regenwater onder de kunstgrasvelden, waardoor piekbuien geen bedreiging meer vormen.
Met de ontwikkeling van de klimaat stresstest van HB Adviesbureau worden uitdagingen en kansen op en rondom sportcomplexen inzichtelijk en ontwikkelen we een passend plan.
Video koelende korfbalvelden bij CKV Rapid in Haarlem
De klimaatadaptieve inrichting van het sportpark zorgt voor een veilige, gezonde plek om te sporten en samen te komen. Door regenwater hergebruik onder de velden voor verkoeling en meer natuur & biodiversiteit is dit park is Haarlem voorbereid op de toekomst!
Innovatie projecten door de jaren heen
SOK Groen Amsterdam met TAUW
In de SOK Groen met Gemeente Amsterdam heeft ingenieursbureau TAUW zich opgesteld als onderdeel van de gemeentelijke organisatie en heeft zo diverse afdelingen leren kennen en inzicht gekregen in werkwijze, wensen en behoeften.
Een greep uit de werkzaamheden binnen de opgave:
- Veiligheidsinspecties aan ruim 300.000 bomen in de openbare ruimte
- Voorbereiden plaatsen nieuwe bomen d.m.v. conditionerende onderzoeken
- Project- en risicobeheersing
- Actuele stand van zaken informeren aan interne stakeholders zoals stadsdeelbestuurders, stadsdeel regisseurs, communicatieadviseurs en uitvoerende contactpersonen
- Contact en participatie met omgevingspartijen
GreenSource project Zuid-Afrika
Als onderdeel van het GreenSource South Africa project realiseerden Permavoid en TenCate in samenwerking met het ministerie van buitenlandse zaken twintig waterbergende en drinkbaar water genererende kunstgras(community)velden in Zuid-Afrika.
Enkele feiten op een rij:
- Opgeslagen regenwater en water van een externe bron wordt opgeslagen in de fundering van het veld en gezuiverd tot drinkbaar water voor omwonenden een scholen.
- Deze technologie heeft zich inmiddels verspreid naar New Delhi, India. Hier werd naast het Nehru stadion het eerste Colourfield gerealiseerd.
- Naast hardware werd er een volledig sociaal programma ontwikkeld in samenwerking met omwonenden en scholen voor onderhoud en veilig gebruik van het veld.
Droog Hockeyveld bij MHC Weesp
CSC Sport kreeg de opdracht van Gemeente Amsterdam om ’s werelds eerste droge hockeyveld te installeren bij MHC Weesp. Dit is een kunstgrasveld, waarbij water geen rol meer speelt. Met Pure EP van Greenfields, onderdeel van TenCate, werd zo in de hockeywereld een revolutionaire stap gezet naar duurzaamheid en verdere globalisering van de hockeysport.
- Hockeyclub MHC Weesp heeft de primeur van het eerste watervrije kunstgrasveld ter wereld, welke bijdraagt aan besparing.
- Het veld is gecertificeerd door de International Hockey Federation (FIH).
- De FIH wil na de Olympische Spelen in 2024 in Parijs op internationaal niveau uitsluitend gebruik maken van kunstgrasvelden zonder drinkwater besproeiing- en bevloeiing; een waterbesparende een duurzame stap in de goede richting!
Natuurinclusief sportpark Middenmeer
Bij sportpark Middenmeer is een natuurgrasveld omgezet naar een kunstgrasveld. Het veld is ultradun gebouwd, waardoor afvoer en transport tot een minimum beperkt is gebleven en hiermee de Co² uitstoot en stikstofuitstoot beperkt bleef. Daarnaast is gebruik gemaakt van een circulaire bouwstof in de vorm van Drainmix.
- Op de Drainmix ligt de waterbergende BlueLay shockpad waarin (regen)water kan worden gebufferd. Daarop is het kunstgras geïnstalleerd en ingestrooid met een infill van zand en kurk.
- De (regen)water capaciteit van het totale kunstgrasveld van 8.000 m² bedraagt 216.000 liter.
- Het veld wordt door middel van Rainup PRO sensoren gemonitord waardoor we over actuele data van o.a. beschikbare wateropslagcapaciteit beschikken.
Project De Ster in Den Haag
Voor het project De Ster heeft HB Adviesbureau een klimaatstresstest uitgevoerd, waaruit naar voren kwam dat er op en rondom het veld hittestress en waterlast wordt ervaren op straat. Er werd vervuild oppervlaktewater gebruikt voor de beregening van de velden, waardoor is besloten over te stappen op een multifunctioneel waterbergend veld:
- Naast koeling van het veld, wordt het opgeslagen regenwater ook gebruikt voor beregening van het naastgelegen natuurgrasveld. Het is een gesloten systeem, waardoor water continue herbruikbaar blijft.
- In samenspraak met de rioolbeheerder is besloten om te kiezen voor het Permavoid 150 mm capillair irrigeren sportsysteem met daarop de waterbergende BlueLay shockpad die verkoeling geeft aan het omliggend gebied.
- In totaal biedt dit veld ruimte voor ruim 860.000 liter water, waardoor het een wezenlijk bijdrage levert aan de klimaatbestendigheid van de stad.
toekomstbestendige sportparken in 2050
Met de opgave "Scale Up Toekomstbestendige Kunstgrasvelden' zet Blueprint de volgende stap in de evolutie van veilige, gezonde en circulaire sportvelden wereldwijd. Als team richten wij ons op samenwerking, (door)ontwikkeling, uitvoering en opschaling. Altijd gedreven door onze missie: volledig circulaire, klimaat neutrale sportparken overal ter wereld in 2050!
- Co2 neutraal en van het gas af
- Sociale ontmoetingsplek
- Zelfvoorzienend
- Educatief
- Multifunctioneel gebruik van ruimte
- Energiebron voor park en omgeving
- Regenwater hergebruik
- Drinkbaar water
- Natuurinclusief
- Biodiversiteit
- Koppelen assets op het sportpark
- SMART technologie, data gestuurd
- Non-fill of natuurlijke infill
- Modulair bouwen
- Permanent, tijdelijk én op daken
- ONE-DNA kunstgras
- Multifunctioneel
- Gezondheid sporter centraal
Onderstaande kennisinstituten, bedrijven en organisaties hebben zich vol enthousiasme reeds aangesloten bij Blueprint
Organisatiekracht bij innovatie is niet gesloten, maar open. Om die reden reserveert Blueprint altijd een stoel voor het onbekende en omarmen wij gedurende de opgave ideeën en innovaties van buitenaf.
